Hoe werkgevers en hiërarchische lijn aansprakelijkheid beperken

Arbeidsongevallen voorkomen: lessons learned bij SBM

time icon 5 min
sessie veiligheid

Arbeidsongevallen voorkomen door een sterke veiligheidscultuur en gerichte opleidingen

Op dinsdag 9 december 2025 organiseerde SBM in het Blue Gate Training Center in Antwerpen een Lunch & Learn over arbeidsongevallen, aansprakelijkheid en de verantwoordelijkheden van werkgevers en de hiërarchische lijn. Tijdens de sessie gaf Kenny Decruyenaere, vennoot bij Claeys & Engels, diepgaande inzichten in hoe bedrijven arbeidsongevallen kunnen voorkomen door een sterke veiligheidscultuur en gerichte opleidingen op de werkvloer. De sessie was gericht op preventieadviseurs en veiligheidsverantwoordelijken uit diverse sectoren, waaronder de havenindustrie, de productie en de brandweer.

Decruyenaere deelde zijn ervaring uit tientallen dossiers over ernstige arbeidsongevallen en benadrukte hoe de verantwoordelijkheid voor veiligheid en de afhandeling van ongevallen niet alleen bij de werkgever ligt, maar ook bij de hiërarchische lijn, inclusief leidinggevenden in verschillende sectoren. Het werd duidelijk dat ongeacht de werkomgeving de juiste kennis en voorbereiding cruciaal zijn om aansprakelijkheid te beperken en ongevallen te voorkomen.

Inzichten uit de sessie: Aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid

Decruyenaere ging dieper in op de juridische implicaties van arbeidsongevallen. Hij deelde praktijkvoorbeelden uit tientallen dossiers rond ernstige arbeidsongevallen en benadrukte hoe de juridische aansprakelijkheid vaak complexer is dan bedrijven aanvankelijk denken. De belangrijkste inzichten uit de sessie waren:
  • De eerste weken na een arbeidsongeval zijn cruciaal: Na een ongeval moeten werkgevers onmiddellijk de hulpdiensten verwittigen en bewarende maatregelen nemen om bewijs te verzamelen. Een omstandig verslag van het incident moet binnen 10 dagen worden opgesteld, en de Inspectie TWW moet worden ingelicht wanneer het gaat om ernstige arbeidsongevallen met blijvende letsels of overlijden. Dit zijn cruciale stappen om de aansprakelijkheid van de werkgever te begrijpen en te beperken.

  • De rol van de Inspectie TWW en de hiërarchische lijn: De Inspectie TWW (Toezicht Welzijn op het Werk) speelt een belangrijke rol in het verzamelen van bewijs en het vaststellen van de oorzaken van het ongeval. Ze verhoort getuigen, het slachtoffer en de werkgever en kan preventieve maatregelen opleggen. De leidinggevenden (zoals werfleiders en afdelingshoofden) worden als de ogen en oren van de werkgever beschouwd, en hun opleiding en voorbereiding zijn essentieel om aansprakelijkheid te vermijden.

sessie veiligheid
sessie veiligheid
  • Strafrechtelijke en burgerrechtelijke aansprakelijkheid: Decruyenaere legde uit hoe zowel de werkgever als de hiërarchische lijn strafrechtelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor ongevallen, afhankelijk van de mate van schuld. Dit kan variëren van boetes tot gevangenisstraffen. Daarnaast kunnen slachtoffers of nabestaanden civiele schadeclaims indienen. Dit maakt het nog duidelijker dat preventie van arbeidsongevallen niet alleen een wettelijke vereiste is, maar ook een bescherming tegen juridische en financiële gevolgen. 

  • De focus op preventie en documentatie: Eén van de belangrijkste lessen was dat preventie geen eenmalige zaak is. Voortdurende bijscholing en sensibilisering op de werkvloer zijn essentieel om arbeidsongevallen te voorkomen. Decruyenaere benadrukte het belang van goede communicatie, zoals het altijd melden van ongevallen en het zorgvuldig documenteren van alle veiligheidsmaatregelen en trainingen.

Opleidingen: De sleutel tot veiligheid op de werkvloer

Naast de juridische inzichten benadrukte de sessie het belang van gerichte opleidingen als preventieve maatregel. In zowel de haven- als de industriesector, maar ook in andere risicovolle sectoren, worden dagelijks zware machines en risicovolle handelingen uitgevoerd. Het werd duidelijk dat opleidingen niet alleen een wettelijke vereiste zijn, maar ook essentieel om een veilige werkomgeving te creëren.

Bij SBM bieden we een breed scala aan trainingen die specifiek zijn afgestemd op de risico’s in verschillende sectoren. Deze trainingen zijn ontworpen om medewerkers niet alleen te voorzien van de juiste technische kennis, maar ook om hen te helpen bij het ontwikkelen van de veiligheidsvaardigheden die onmisbaar zijn voor een veilige werkomgeving.
sessie veiligheid
sessie veiligheid

Enkele van de opleidingen die SBM aanbiedt en die essentieel zijn voor het bevorderen van veiligheid op de werkvloer, zijn onder andere:

  • Heftruck en reachstacker opleidingen: Voor iedereen die werkt met mobiele arbeidsmiddelen, zoals heftrucks, reachstackers en empty container handlers, biedt SBM specifieke trainingen aan. Deze zijn niet alleen gericht op de theorie, maar ook op de praktische vaardigheden die nodig zijn om veilig met deze machines te werken. Deze opleiding vormt de basis voor het voorkomen van ongevallen in de logistiek, havenindustrie en productieomgeving

Docent Jonas Van Eeckhout aan het woord:

“In onze driedaagse basis heftrucktraining krijgt elke cursist extra praktijk, les in kleine groepen en begeleiding op maat. Zo leert u met vertrouwen rijden en staat veiligheid altijd voorop.”

  • Veiligheid bij het stuffen en strippen van containers: In de haven- en logistieke sector is veiligheid tijdens het hanteren van containers van groot belang. SBM biedt opleidingen die zich richten op de specifieke veiligheidsmaatregelen die nodig zijn bij het stuffen en strippen van containers, wat cruciaal is voor het voorkomen van ongevallen in risicovolle omgevingen.

 

sessie veiligheid
sessie veiligheid
  • BA4/BA5 opleidingen voor elektrische installaties: Voor werknemers die met elektrische installaties werken, biedt SBM de noodzakelijke BA4 en BA5 opleidingen aan. Deze zijn gericht op het veilig werken met elektrische systemen, waarbij de nadruk ligt op het voorkomen van ongevallen door onjuiste omgang met elektriciteit en het correct uitvoeren van werkzaamheden met elektrische installaties.

  • VCA en EHBO opleidingen: Het verkrijgen van een VCA-certificaat is essentieel voor iedereen die werkt in een risicovolle omgeving. SBM biedt zowel basis- als VCA-VOL opleidingen aan, evenals EHBO-trainingen, zodat werknemers niet alleen weten hoe ze zich veilig moeten gedragen, maar ook adequaat kunnen reageren in noodgevallen.

sessie veiligheid
sessie veiligheid
  • Brandbestrijding en veiligheidscultuur: Veiligheid is een cultuur die begint bij de basiskennis van brandveiligheid. SBM biedt niet alleen standaard brandbestrijdingsopleidingen, maar ook uitgebreide trainingen die specifiek gericht zijn op de veiligheidscultuur binnen een organisatie, zodat veiligheid op de werkvloer een prioriteit wordt.

Praktijkgerichte demo’s: Innovatieve leeroplossingen

Naast de theorie werden er ook praktische demo’s gegeven, zoals het gebruik van digitale blusunits, VR-trainingen voor veiligheid op de werkvloer en een demo E-learning veiligheid in een elektrische schakelkast. Deze innovatieve leeroplossingen bieden medewerkers de mogelijkheid om veiligheidsprocedures in een veilige, gecontroleerde omgeving te ervaren. Het helpt hen niet alleen de gevaren beter in te schatten, maar ook de juiste reacties in noodsituaties te ontwikkelen.

Yves Van Meirvenne, directeur logistieke opleidingen bij SBM en Portilog, gaf tijdens de netwerklunch ook een toelichting over de locatie van het Blue Gate Training Center. Gelegen aan de kaai op de rechteroever, in een moderne herontwikkelingszone op de voormalige Petroleum-Zuid site, biedt deze locatie een uitstekende toegang voor bedrijven in en rond de Antwerpse haven. Van Meirvenne benadrukte de groeiende vraag naar gespecialiseerde opleidingen dichter bij huis. Dankzij deze uitbreiding kunnen bedrijven hun logistieke medewerkers lokaal laten bijscholen, wat zorgt voor meer efficiëntie en minder verplaatsingstijd.

Paulien Van Vlasselaer, een deelnemer aan de sessie, deelde haar ervaring:

"De integratie van praktische demo’s zoals digitale blusunits en VR-trainingen gaf me echt nieuwe inzichten. Het maakt de theorie veel concreter en helpt collega’s stilstaan bij de mogelijke gevaren. Zo kunnen we daar echt over nadenken en leren hoe we ons kunnen wapenen tegen deze risico’s."

Yves
sessie veiligheid

Conclusie: Veiligheid als cultuur en verantwoordelijkheid

De Lunch & Learn-sessie heeft duidelijk gemaakt dat het creëren van een veilige werkplek begint bij kennis en verantwoordelijkheid. Of je nu werkt in de haven, industrie, bouwsector of een andere risicovolle sector, het waarborgen van veiligheid gaat verder dan het naleven van de wetgeving, het draait om een diepgewortelde veiligheidscultuur die vanaf de werkvloer tot aan de directie gedragen wordt.
De juridische aansprakelijkheid is een belangrijke overweging, maar de echte focus zou moeten liggen op het voorkomen van ongevallen door te investeren in gerichte opleidingen en preventie. Door medewerkers continu bij te scholen en leidinggevenden goed voor te bereiden, kunnen bedrijven de risico’s beheersen en ongevallen vermijden.

Door te investeren in gerichte opleidingen bij SBM, zoals heftruck- en reachstackertrainingen, BA4/BA5 opleidingen en VCA-certificaten, kunnen bedrijven arbeidsongevallen voorkomen en tegelijkertijd aansprakelijkheid beperken. Zo wordt veiligheid op de werkvloer niet alleen een wettelijke vereiste, maar een dagelijkse praktijk die medewerkers beschermt en risico’s minimaliseert.

Ook aanwezig op de sessie was preventie specialist Claude Deman, hij vat het als volgt samen:

“Een arbeidsongeval doet ons eraan herinneren dat veiligheid geen toeval is. Aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid beginnen bij elke keuze die vooraf gemaakt wordt.”

Paulien Van Vlasselaer sluit mooi af met:

"Blijven bijscholen, sensibiliseren en alert blijven op veiligheid zijn essentieel om aansprakelijkheid en ongevallen te vermijden."