Basisopleiding productiemanagement

De opleiding productiemanagement richt zich op het ontwikkelen van de basisvaardigheden die noodzakelijk zijn voor het efficiënt leiden van een productieafdeling.

De opleiding rond productiemanagement bestaat uit 8 modules (14 sessies van 3 uur).

• Module 1: Logistiek en Voorraadbeheer
• Module 2: Productieplanning en Capaciteitsmanagement
• Module 3: Kostenbeheer en Prestatiemanagement in Productie
• Module 4: Leidinggeven
• Module 5: Lean Productie en Procesoptimalisatie
• Module 6: Kwaliteit
• Module 7: Veiligheid en Milieu
• Module 8: Innovatie in productie

Module 1: Logistiek en Voorraadbeheer

De cursist past basisprincipes van voorraadbeheer toe om logistieke processen binnen de productieomgeving efficiënt te ondersteunen.

Module 2: Productieplanning en Capaciteitsmanagement

De cursist stelt een eenvoudige productieplanning op met aandacht voor capaciteit en middelenverdeling binnen een standaard productiesituatie.

Module 3: Kostenbeheer en Prestatiemanagement in productie

De cursist herkent de belangrijkste kostenfactoren in productie en past basisinzichten toe om prestaties te beoordelen.  De cursist kan slimme KPI’s kiezen en gebruiken als stuurinstrument.

Module 4: Leidinggeven

De cursist past basisvaardigheden: effectief delegeren, communicatie verbeteren en motivatie stimuleren om een productieteam aan te sturen en te motiveren toe.

Module 5: Lean productie en procesoptimalisatie

De cursist beschrijft de basisprincipes van lean en past deze toe in eenvoudige verbetersituaties binnen de productie.

Module 6: Kwaliteit

De cursist past standaard kwaliteitsprocedures toe en herkent afwijkingen aan de hand van voorgeschreven richtlijnen.

Module 7: Veiligheid en milieu

De cursist herkent risico’s en past de basisregels voor veiligheid en milieu toe in de productiecontext.

Module 8: Innovatie in productie

Cursist leert hoe innovatie werkt in een productieomgeving, van idee tot uitvoering en leert gebruikmaken van een planmatige aanpak via de innovatiecirkel.

Deze basisopleiding voor productiemanagers is gericht op het ontwikkelen van de vaardigheden en kennis die nodig zijn om een productieproces te managen.  Deze opleiding behandelt de basisaspecten van productiemanagement, zoals Logistiek en Voorraadbeheer, Productieplanning en Capaciteitsmanagement, Kostenbeheer en Prestatiemanagement in productie, Leidinggeven, Lean productie en procesoptimalisatie, Kwaliteit, Veiligheid en milieu en Innovatie in productie.

Deze basisopleiding in productiemanagement is bestemd voor operationele leidinggevenden in een productieomgeving.

De opleiding combineert theorie en praktijk. Het biedt klassikale lessen voor de theoretische basis, een lean game, praktijkgerichte simulaties en interactieve sessies om vaardigheden toe te passen.

Gastsprekers uit de industrie delen kennis en praktijkinzichten over onderwerpen zoals leidinggeven, lean management, productieplanning, logistiek, kwaliteit, milieu en veiligheid.

Deze aanpak zorgt ervoor dat deelnemers zowel kennis als praktische vaardigheden ontwikkelen die direct toepasbaar zijn in hun rol als productiemanager.

Module 1: Logistiek en Voorraadbeheer

Docent: Patrick Vandewaetere

Duur: 1 sessie (3 uur)

• Basis logistiek en voorraadbeheer:
  • Wat is voorraadbeheer en logistiek in de productiecontext?
  • Belang van voorraadbeheer: soorten voorraden (grondstoffen, WIP, eindproduct).
  • Veelgebruikte methodieken, wanneer past u welke methode toe?
  • Belangrijke KPI’s waaronder: omloopsnelheid, servicegraad, voorraadrotatie, dead stock percentage,…

• Koppeling productieplanning & voorraad:
  • Hoe planning en voorraadbeheer elkaar beïnvloeden.
  • Praktische manieren om dit te realiseren.

• Praktisch aan de slag
  • Voorraad optimaliseren: hoe doet u dat concreet?
  • Gebruik van tools/software in productie/logistiek (bijv. ERP, Excel, Power BI).
  • Valkuilen in voorraadbeheer binnen productieomgevingen.
  • Quick wins & verbeteracties.

Module 2: Productieplanning en Capaciteitsmanagement

Docent: Patrick Vandewaetere

Duur: 1 sessie (3 uur)

• Basisprincipes van Productieplanning:
  • Basisprincipes bij een goede productieplanning.
  • Productiestrategieën: maak kennis met verschillende productiestrategieën in functie van de marktvraag en de beschikbare middelen.

• Capaciteitsmanagement:
  • Wat is capaciteitsmanagement.
  • Strategieën.
  • Capaciteitsanalyse: Hoe analyseert u de capaciteit van machines, arbeidskrachten en andere middelen?
  • Wachttijden en bottlenecks: Identificeren en oplossen van knelpunten in de productie.
  • Een voorbeeld om de begrippen te verduidelijken.

• Productieschema’s en -optimalisatie:
  • Productieschema’s opstellen: Creëer planningen om de productie soepel te laten verlopen.
  • Optimalisatie van doorlooptijden: Hoe kun je de doorlooptijden verkorten en de efficiëntie verhogen?

• Balans tussen vraag en capaciteit:
  • Hoe bepaalt u de juiste balans om zowel overcapaciteit als ondercapaciteit te voorkomen?

Module 3: Kostenbeheer en Prestatiemanagement in Productie

Docent: Patrick Vandewaetere

Duur: 3 sessies (3 uur per sessie)

• Prestatiemanagement in productie:
  • Introductie: wat is visie, missie, doelstelling, must win battle, strategie en KPI.
  • KPI’s als sleutel tot Prestatieverbetering:
    • Wat is prestatiemanagement?
    • De rol van KPI’s in een productieomgeving.
    • Van data naar actie.
  • KPI’s in productie: kiezen, definiëren, begrijpen:
    • Aanpak van het formuleren van KPI’s in een productieomgeving.
    • Belangrijke voorbeelden van KPI’s in productie en wat hiermee beoogt wordt te bereiken:
      • OEE (Overall Equipment Effectiveness)
      • Productiviteit per uur/machine/operator
      • Stilstand en downtime
      • Afkeur/kwaliteitsverlies
      • Voorraadrotatie/WIP
      • Leverbetrouwbaarheid/OTIF
    • Eigenschappen van goede KPI’s: SMART, relevant, beïnvloedbaar
    • Valkuilen bij KPI-keuze.
  • KPI-dashboards en Visualisatie:
    • Visualisatie KPI’s
    • Dagstartborden.
    • Digitale dashboards (Excel/Power BI).
    • KPI-rapportages.
    • Trendlijnen en visuele signalering (groen-geel-rood).
  • Analyse van KPI’s: Van Cijfers naar Verbetering:
    • Root cause analyse bij KPI-afwijking
    • Pareto-analyse
    • Visgraatdiagram (Ishikawa)
    • 5x Waarom
    • Benchmarking en normstelling
    • KPI’s koppelen aan verbeteracties
  • KPI’s gebruiken als stuurmiddel
    • KPI-gestuurde overleggen (frequentie)
    • Escalatie & opvolging bij afwijkingen
    • KPI’s inzetten bij teamdoelstellingen
  • Toepassing:
    • KPI checklist voor eigen afdeling (praktijk versus theorie)
  • Kostenbeheer:
    • Introductie tot Kostenbeheer
      • Belang van kostenbeheersing in productie
      • Rol van de productiemanager in kostenbeheersing
    • Basisbegrippen bij kostenbeheer
      • Bill of Material
      • Bill of Routing
      • Vaste en variabele kosten
      • Directe en indirecte kosten
      • Wat is kostprijs
    • Bouwblokken van directe en indirecte productiekostprijs
      • Belangrijkste kostendrivers:
        • Grondstoffen
        • Arbeid
        • Energie
        • Machines
        • Stilstand en verspilling
      • Toewijzing van indirecte toeslagen
      • Het betrekken van productieparameters bij kostprijsberekening
    • Een aantal kostprijsberekeningsmethodes
      • Direct Costing
      • Full Costing
      • Activity based Costing
      • Break-even Analyse
    • Voorbeeld van een model kostprijsberekening: samenspel tussen engineering, productie, verkoop en finance
    • Monitoring van kosten / kostprijzen
      • Praktische rapporten
      • Beheersen van kostprijzen en continu verbeteren
  
  

  Module 4: Leidinggeven

  Docent: Pascal de Cooman

  Duur: 3 sessies (3 uur per sessie)

  • Motiverend leidinggeven:
    • Motivatieprincipes en gedragssturing:
      • Theorie X en Y: verschillende leiderschapsvisies op motivatie.
      • ABC-model van motivatie: hoe intrinsieke en extrinsieke motivatie beïnvloeden?
      • Crowding Out Effect: hoe voorkomt u dat motivatie afneemt?
    • Teamdynamiek en motivatie
      • Motiverende en demotiverende factoren binnen teams.
      • Praktijkoefening: evaluatie van motivatie binnen uw team.
    • Van motivatie naar actie:
      • Hoe motiveert u medewerkers om verantwoordelijkheid op te nemen?
      • Werken met persoonlijke motivatiedrivers en organisatiewaarden.
    • Teamontwikkeling en samenwerking:
      • Fasen van teamontwikkeling (Tuckman: forming, storming, norming, performing).
      • De 5 frustraties van teamwork (Lencioni) en hoe u ze aanpakt.
      • Teamrollen en taakverdeling
      • Communicatie en feedbackcultuur
        • Constructieve feedback geven en een open feedbackcultuur stimuleren.
        • Omgaan met weerstand en conflicten binnen teams.
        • Praktische oefeningen en casussen uit de eigen werkomgeving.
      • Resultaatgericht leidinggeven en veranderingsmanagement:
        • Van visie naar actie:
          • Hoe stelt u strategische doelen en KPI’s?
          • Tools zoals MJP-SD-OD framework en PDCA-cyclus toepassen.
        • Situationeel leiderschap en impact
          • Het model van Hersey & Blanchard gebruiken om uw stijl aan te passen.
          • Leiderschapsstijl aanpassen aan het ontwikkelingsniveau van medewerkers.
        • Effectief delegeren:
          • Wat, hoe en wanneer delegeren voor maximale impact?
          • Praktijkoefening: welke taken behouden en welke taken delegeren
      • Veranderingsprocessen begeleiden:
        • Kotter’s 8-stappenmodel: draagvlak creëren en weerstand vermijden
        • Hoe verandering duurzaam houden en terugval vermijden?
      
      
      • Actieplan en borging
        • Persoonlijk leiderschapsplan opstellen.
        • Reflectie: hoe ga je morgen aan de slag met de inzichten?
      
      

      Module 5: Lean Productie en Procesoptimalisatie

      Docent: Dirk Roelens

      Duur: 4 sessies (3 uur per sessie)

      • Lean principes en lean game:
        • Introductie in lean, lean principes: elimineren verspillingen (7 verspillingen in productie).
        • In een interactieve simulatie passen de deelnemers de Lean-principes toe om een productieproces te verbeteren. De deelnemers leren verspilling te elimineren, doorlooptijden te verkorten en de efficiëntie te verhogen door samen te werken en beslissingen te nemen in een teamomgeving.
      • Kaizen filosofie:
        • De basisprincipes van Kaizen, zoals continue verbetering, samenwerking, het belang van medewerkers in het verbeteren van processen.
        • Kleine veranderingen: De nadruk ligt op kleine verbeteringen in plaats van grote veranderingen of herstructureringen.
        • Betrokkenheid van medewerkers: Het belang van het betrekken van alle medewerkers, van top tot onder, bij het verbeteren van processen.
        • Focus op processen, niet op mensen:

      Kaizen gaat ervan uit dat verbetering ontstaat door procesoptimalisatie, niet door de schuld bij individuen te leggen. De focus ligt op het elimineren van inefficiënties in het systeem.

      • Kaizen Technieken en Tools:
        • 5S Methode.
        • Visueel management.
        • Root Cause Analysis (Waarom-waarom analyse) en Fishbone Diagram (Ishikawa).
        • Value Stream Mapping.
        • PDCA cyclus.
        • GEMBA walk.
        • Standardisatie.
        • Poka-Yoke.
        • Takt Time.
        • A3 methode.
      • Praktische Oefeningen en Toepassing
        • Kaizen Simulatie:
          • Kaizen-technieken toepassen op een gesimuleerd proces om de concepten in de praktijk te brengen.
        • Evaluatie en Reflectie:
          • We reflecteren op de geleerde principes en bespreken hoe ze Kaizen in een eigen werkomgeving kan geïmplementeerd worden.
      • TPM en reduceren ombouwtijden
        • Basisprincipes van TPM, waaronder het verminderen van ongeplande stilstand en het optimaliseren van onderhoudsprocessen.
        • SMED-methode (Single-Minute Exchange of Dies) geïntroduceerd om omsteltijden te verkorten, waardoor de productie flexibeler en wendbaarder wordt.
      
      

      Module 6: Kwaliteit

      Docent: Bernard Van de Haute

      Duur: 1 sessies (3 uur)

      • Introductie tot Kwaliteitsmanagement
        • Wat is kwaliteitsmanagement?
        • Het belang van kwaliteitsbeheer in organisaties en hoe het bijdraagt aan klanttevredenheid en bedrijfsdoelstellingen.
      • ISO 9001 Kwaliteitsmanagementsysteem
        • Wat is ISO 9001 en hoe kan het worden toegepast in productieprocessen?
        • Belang van documentatie en processtandaarden
        • Hoe kunt u als productiemanager bijdragen aan ISO 9001-certificering?
      • Kwaliteitscontrole en Inspectie
        • Basisprincipes van kwaliteitscontrole
        • Technieken voor kwaliteitsinspectie in de productie (bijvoorbeeld steekproefcontrole, statistische procescontrole)
      • KPI’s en Prestatie-indicatoren
        • Hoe kwaliteitsdoelen te stellen en meten
        • Belang van Key Performance Indicators (KPI’s) in kwaliteitsmanagement.
        • Voorbeelden van KPI's voor productieprocessen (bijv. defectpercentage, rendement).
      
      

      Module 7: Veiligheid en Milieu

      Docent: Yves Verplancke

      Duur: 1 sessies (3 uur)

      • Introductie tot Veiligheid en Milieu in de Productie:
        • Waarom veiligheid, gezondheid en milieu belangrijk zijn in de productie
        • Belangrijkste wet- en regelgeving
      • Veiligheidsmanagement in de Productie:
        • Wettelijke verantwoordelijkheden
        • Risicoanalyse en -beheersing
        • Incident- en ongevallenonderzoek
        • Noodplanning, evacuatie en organisatie EHBO
        • Keuringen
        • Veiligheidsfuncties, preventiediensten, dienst technische controle
        • Werken met derden en UZK
        • Onthaal nieuwe medewerkers
      • Milieu
        • Milieu-impact van productieprocessen
        • Duurzaamheid
        • Milieuvoorschriften
      
      

      Module 8: Innovatie in productie

      Docent: Andy Vanhee

      Duur: 1 sessies (3 uur)

      • Innovatiecirkel
        • Probleemidentificatie
        • Ideegeneratie
        • Ideeselectie
        • Conceptontwikkeling
        • Validatie & Testen
        • Implementatie
        • Evaluatie en optimalisatie
        • Opschaling en borging